Hiểu rõ hơn về nguỵ biện!! Lý thuyết và thực tế

Trong cuộc sống muôn màu của chúng ta, chúng ta gặp không ít những trường hợp khi nhìn từ bên ngoài, nghe những lời nói thì thấy có vẻ đúng, hợp lý và thuyết phục nhưng thực chất vấn đề lại không phải như vậy, vì khi xem xét kỹ thì chúng ta thấy nó hoàn toàn không đúng, vi phạm các quy tắc logic.

Ngụy biện là việc sử dụng các lập luận một cách sai lầm, không hợp lý, cố ý vi phạm các quy tắc logic trong suy luận. Một lý luận ngụy biện có thể có ý lừa đảo bằng cách làm cho sự việc có vẻ tốt hơn so với thực tế. Một số ngụy biện cố ý để nhằm mục đích thao tác, đánh lạc hướng người nghe, người đọc, làm cho họ lầm tưởng cái sai là đúng và cái đúng là sai. Những sai lầm không cố ý trong suy luận do cẩu thả, thiếu hiểu biết được gọi là ngụy biện.

Có rất nhiều loại ngụy biện cho những việc làm vi phạm quy tắc, cuộc sống hàng ngày và rất nhiều người sử dụng, dẫn đến việc họ phải ngụy biện cho hành động của mình. Dưới đây là một số loại ngụy biện phổ biến nhất mà mọi người hay dùng để ngụy biện cho cuộc sống hàng ngày.

Uy tín cá nhân của một người thành đạt, những người có địa vị trong xã hội, những người được nhiều người biến đến… Với những người này khi họ tranh luận, biện luận, họ không cần đưa ra những dẫn chứng cụ thể để chứng minh câu nói của mình là đúng, việc làm của mình là đúng mà thay vào đó cái họ đưa ra chứng cứ lại hoàn toàn dựa vào uy tín cá nhân để giải quyết mọi việc, họ dùng uy tin cá nhân để khẳng định điều mình nói là đúng. Đáng lẽ ra họ cần phải đưa ra những bằng chứng cụ thể để chứng minh mọi việc thì những bằng chứng đó mới chứng minh điều họ nói là đúng. Nhưng với lối ngụy biện theo cá nhân thì họ lại dùng cái uy để chứng minh và hướng người nghe, nghe theo những lời họ nói. Đó chính là ngụy biện cá nhân.

Ngụy biện theo số đông

Đa số mọi người sẽ tin rằng theo số đông là đúng, nghe theo số đông là suy nghĩ của rất nhiều người và có nhiều người đã dựa vào số đông để ngụy biện tranh luận một vấn đề nào đó. Những người ngụy biện thành công là những người có khả năng hùng biện tốt. Những người này biết lợi dụng thời cơ, dựa vào số đông để lấy lòng tin, đưa ra những lợi nói thuyết phục số động, nhưng thực chất số đông này không phải là bằng chứng chứng minh được những lời nói của họ là đúng. Đây là lập luận ngụy biện. Với những ngụy biện này nó không khẳng định được đám đông đúng hay đám đông sai.

Dùng sức mạnh để ngụy biện

Dùng sức mạnh bằng vũ lực hoặc sử dụng quyền lực của phe phái để ép hoặc đe dọa người khác, làm cho người khác phải sợ và đồng nghĩa với việc khi họ nói gì thì lời nói của họ đều đúng, với trường hợp này thì đây được gọi là dùng sức mạnh để ngụy biện chứ không phải dùng chân lý hay lập luận để chứng minh. Ngụy biện này xuất hiện nhiều nhất khi các thể lực xã hội đen đến đe dọa và bắt người khác phải nghe theo lợi của mình. Đây là những ví dụ điển hình nhất cho loại người độc tài, chuyên chế dùng sức mạnh để áp đảo, đe dọa người khác.

Ngụy biện dựa vào tình cảm

Khi bạn lấy được lòng tin, lấy được tình cảm của đối phương thì những lời nói tuy không đúng của bạn sẽ làm cho đối phương tin tưởng hơn. Chính vì vậy mà có rất nhiều người đã dựa vào tình cảm để ngụy biện cho những việc làm sai trái của mình. Đây là một loại ngụy biện thường xuyên xảy ra trong cuộc sống. Ngụy biện dựa vào tình cảm là con dao giết chết sự thật, giết chết mọi chứng cứ.

Ngụy biện vào một luận đề khác hoàn toàn với luận đề cũ

Đây được xem là loại ngụy biện phổ biến nhất và cụ thể nó sẽ được chứng minh như sau: đầu tiên người ngụy biện sẽ đưa ra một luận đề thay thế luận đề ban đầu và luận đề mới không có liên quan gì đến luận đề cũ. Những người biện luận họ đưa ra những bằng chứng rất cụ thể để chứng minh cho luận đề mới và những chứng cứ này rất thuyết phục, rất đúng với luận đề mới, sau đó họ đánh đồng hai luận đề cũ và mới này và khẳng định rằng luận đề cũ cũng đúng. Những thực tế thì hai luận đề này hoàn toàn khác nhau. Nhưng nhờ cách ngụy biện xảo quyệt này mà đã đánh lừa được rất nhiều người.

Tác hại của sự ngụy biện

Như chúng ta đã biết thì ngụy biện là dùng những lời lẽ của mình để hướng người đọc người nghe theo ý muốn, nhưng điều này không có bằng chứng cụ thể nào để chứng minh những lời nói của mình là đúng. Với nhiều người, họ thường lấy nhiều lý do khác nhau để ngụy biện cho hành động sai trái của mình. Có nhiều người lấy lý do của sự nghèo khổ để biện minh cho những việc làm sai trái của mình, họ ngụy biện bằng cách kể khổ về bản thân để mua chuộc lòng thương hại của người khác để từ đó lợi dụng những tấm chân tình đó để làm những việc sai trái. Từ những việc làm đó khi tái diển nhiều lần sẽ làm mất đi niệm tin ở những người tốt, và về lâu dài với nhiều người như thế này thì sẽ chẳng còn những người tốt nào dám tin vào những mảnh đời bất hạnh để giúp đỡ.

Tác hại tiếp theo mà chúng ta phải nói đến đó chính là việc ngụy biện không có căn cứ, làm cho số đông hiểu sai vấn đề. Khi chúng ta thường nói với nhau, giải thích được cho nhau mọi thứ trên đời một cách đầy thuyết phục nhưng có những việc chúng ta không biết có bất cứ bằng chứng nào hoặc cũng không có một chút gì về kiến thức nào và vẫn cố dùng khả năng hùng biện của mình để chứng minh cho những suy nghĩ, việc làm sai trái, thậm chí còn xúi giục người khác làm bậy nữa.

Còn rất nhiều tác hại khác mà việc ngụy biện mang đến cho người nghe, cho xã hội. Vậy nên, muốn tạo ra một xã hội trong lành, một cuộc sống văn minh thì chúng ta không nên tìm cách khuyến khích sự ngụy biện dưới mọi hình thức. Nếu muốn chứng minh một vấn đề nào đó thay vì ngụy biện, bạn hãy tìm ra những bằng chứng để chứng minh những lời mình nói có tính xác thực nhất.

Gợi ý cho bạn vài phương pháp để bác bỏ ngụy biện

Có rất nhiều cách để giúp cho bạn bác bỏ sự ngụy biện của một người. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có được những gợi ý hay để bạn có thể dễ dàng bác bỏ sự ngụy biện của người khác để khẳng định lại lời nói sai trái của họ.

Phương pháp đầu tiên phải kể đến đó chính là bạn nên làm, nên nói ngược lại với người ngụy biện, vì một điều đơn giản để chứng minh những lời nói của người xảo trá này là bạn cần phải đưa ra những chứng cứ xác thực. Những chứng cứ cần vạch rõ lời nói của sự ngụy biện là hoàn toàn sai, chỉ có chứng cứ xác thực mới chiến thắng được những kẻ ngụy biện giỏi biện minh.

Một phương pháp để bác bỏ ngụy biện nữa chính là tìm ra điểm sơ hở trong lời nói của họ, từ đó dùng những lập luận của mình để chứng minh lời nói của họ là ngụy biện, gian dối, xảo trá, hoàn toàn không đáng tin. Có thể nói để bạn bác bỏ được ngụy biện của người khác bạn cũng phải cần có cái khả năng tranh luận và lập luận để từ đó sẽ dần dần thuyết phục được người nghe.

Hy vọng với những chia sẻ trên bạn sẽ trả lời được câu hỏi ngụy biện là gì? Từ đó có cái nhìn tổng quát hơn về sự ngụy biện đầy gian trá và nguy hiểm và điều quan trọng là bạn cần phải sáng suốt, tỉnh táo để có thể bác bỏ được những lời ngụy biện của người khác.

* Theo wikipedia.org, có định nghĩa vài loại ngụy biện như sau:

•  Ngụy biện "Khái quát hóa vội vã" (Hasty Generalization)

Chỉ dùng ví dụ cho vài trường hợp nhỏ để khái quát hóa cho cộng đồng. Ví dụ, Mẫu S được lấy từ dân cư P. Mẫu S là một phần rất nhỏ trong dân P. Kết luận C được rút ra từ mẫu S.

•  Ngụy biện "lợi dụng cảm xúc" (appeal to emotion)

Dùng các từ ngữ cảm tính để đánh vào cảm xúc, tâm lý của người đối thoại hay khán giả để giành được sự đồng thuận cho luận điểm. Ví dụ, X phải là sự thật.Hãy tưởng tượng nó sẽ buồn như thế nào nếu nó không đúng sự thật.

•  Ngụy biện "kết luận vội vã" (jumping to conclusions)

Loại ngụy biện đưa ra vài dữ kiện, nhận định không đầy đủ và đi đến kết luận vội vã, thiếu logic, thiếu chính xác.

Nguồn: tinhte.vn

Sưu tầm: Xuân Tùng – TT. PMH