MÁY ĐO ĐỘC TỐ THỰC PHẨM ĐÁNH ĐỐ NGƯỜI TIÊU DÙNG

Nhiều người sắm máy đo ATTP để kiểm tra thực phẩm có an toàn hay không, song tính năng của những loại máy này hiện vẫn như đánh đố người tiêu dùng.

Tiện nhưng không dụng

“Nóng” nhất trong vấn đề an toàn thực phẩm thời gian gần đây có lẽ là vấn đề chất cấm trong chăn nuôi, song song đó là thiết bị test (kiểm tra nhanh) chất tạo nạc salbutamol. Đây là sản phẩm dưới dạng kit được nhiều nơi chào bán quảng cáo sẽ giúp người tiêu dùng nhận biết nhanh loại thịt heo nào có nhiễm salbutamol. Được xem là thiết bị tiện dụng, người dùng chỉ cần lấy mẫu nước tiểu heo hay lớp dịch trong thịt cho vào một đầu que, sau đó quan sát đầu còn lại, nếu hiện lên hai vạch đỏ chứng tỏ heo đã được cho ăn chất tạo nạc.

Tuy nhiên, việc mua và sử dụng thiết bị này không hề khả thi. Trước hết, mỗi que thử nhanh chỉ có thể dùng một lần này có giá trung bình từ 77.000- 80.000đ, gần bằng giá của mộ t ký thịt heo. “Nếu mua nửa ký thịt mà cũng dùng một que thử chẳng phải quá tốn kém hay sao…”, chị Linh, ngụ tại Q.9, TP.HCM so sánh.

Không những vậy, thiết bị này kiểm tra tốt nhất với nước tiểu heo, nhưng thịt ra đến chợ và siêu thị đã xả ra từng mảnh, việc thử dịch trong thịt cũng không hề dễ. Một số nơi bán cho biết, có thể để thịt tủ lạnh một vài tiếng, sau đó lấy ra đợi thịt rã đông rỉ ra lớp dịch, dùng dịch này đưa vào thiết bị test để biết kết quả. “Mua thịt mang về nhà rồi, kiểm tra thấy chất cấm, liệu có thể đem trả? Vì sẽ chẳng người bán nào dám nhận đó là hàng của mình”, một khách hàng từng sử dụng que kiểm kiểm tra bày tỏ.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hình thức test (kiểm tra) salbutamol hiện khá phổ biến, tuy nhiên mỗi loại kit chỉ có thể kiểm tra được một tính chất lý hóa nhất định có trong thực phẩm. Chẳng hạn như kit kiểm tra hàn the, kit kiểm tra độ oxy hóa trong dầu mỡ, kit kiểm tra phẩm màu, formol, chất tẩy trắng (acid salicylic) trong thực phẩm hay methanol trong rượu… Dù nhanh chóng cho kết quả, nhưng nhược điểm là giá thành cao và chỉ dùng được một lần, để kiểm tra một Cá chết, dân bỏ ngư trường, hàng quán vắng tanh Người dân thôn Phú Hải xã Lộc Vĩnh vớt cá chết trôi vào bờ loại chất nhất định, trong khi nhu cầu người tiêu dùng muốn nhiều hơn thế.

Đối với mặt hàng rau củ quả, hiện thị trường đang chuộng loại máy kiểm tra nitrat (Nitrat Tester NUC 019-01 SOEKS) xuất xứ Nga, nhưng hiệu quả cũng không khá hơn. Với giá trung bình năm – bả y triệu đồng, máy có màn hình hiển thị thông số, chỉ cần cắm kim đo vào thực phẩm muốn kiểm tra sau khoảng 20 giây sẽ hiện kết quả trên màn hình. Theo một cán bộ Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn TP.HCM, thiết bị này chỉ kiểm tra được hàm lượng nitrat tồn dư, trong khi hầu hết người tiêu dùng muốn kiểm tra lượng thuốc trừ sâu, chất kích thích tăng trưởng hay thuốc bảo quản… và loại máy này không đáp ứng được.

Chỉ có giá trị tham khảo

Các cơ quan chức năng cho rằng, những thiết bị kiểm tra nhanh chỉ đóng vai trò là phương tiện để… tham khảo chứ không có tính chất phát hiện xử phạt. Thực tế, đã có người tiêu dùng sau khi thử thấy kết quả dương tính đem gửi cơ quan chức năng để yêu cầu truy xuất nguồn gốc, thế nhưng ông Huỳnh Tấn Phát, Phó chi cục trưởng Chi cục Thú y TP.HCM cho rằng, trong trường hợp thiết bị thông báo có chất cấm, cơ quan thú y cũng không thể lấy đó làm căn cứ để xử phạt chủ hàng, vì đây chỉ là kết quả định tính, không thể xác định mức vượt ngưỡng là bao nhiêu.

Khi phát hiện kết quả dương tính qua test nhanh, cơ quan thú y thường yêu cầu tạm giữ lô hàng để đem mẫu đi kiểm tra tại các phòng xét nghiệm nhằm lấy kết quả định lượng. Ông Phát cho rằng, nếu chỉ căn cứ vào thiết bị test nhanh thì kết quả cuối cùng sẽ rất “hên xui”, vì nhiều trường hợp test dương tính, nhưng kiểm tra tại phòng thí nghiệm lại âm tính, chi phí tạm giữ lô hàng trong thời gian đợi kết quả định lượng, cơ quan thú y phải chịu. Chưa kể, nếu rủi ro heo tạm giữ bị bệnh, bị chết, cơ quan này cũng phải đền cho chủ hàng.

Hầu hết các chuyên gia trong lĩnh vực kiểm nghiệm thực phẩm đều có chung nhận định: những thiết bị phát hiện nhanh chất tồn dư trong thực phẩm chỉ mang tính chất tham khảo, muốn kiểm tra định lượng xem mức độ nguy hại cụ thể, phải đến các phòng thí nghiệm. Như vậy, với những sản phẩm dù được Bộ Y tế cấp phép – có thể chỉ là một “bảo chứng” để bán hàng, bởi vì đó cũng như một sản phẩm hàng hóa thông thường chứ không phải một sản phẩm chuyên dùng, điều này có ý nghĩa chỉ giúp người tiêu dùng khỏa lấp được nỗi bất an của mình hơn là để hỗ trợ phát hiện thực phẩm độc hại như lời quảng cáo của doanh nghiệp bán thiết bị.

Nguồn: antoanthucpham.org

Sưu tầm: Bá Hải – Tổ bảo trì